Vanaf 2018 maakt GroenLinks samen met de partijen die nu het college gaan vormen, deel uit van het college van burgemeester en wethouders. Ondanks de verkiezingswinst in maart 2021 (van 5 naar 6 zetels) was het volgens de informateur niet nodig om verder te praten met GroenLinks. Onze partners uit de coalitie vonden dat prima en gingen de formatiebesprekingen aan. Uit het bestuursakkoord wordt nu ook pijnlijk duidelijk dat GroenLinks niet aan de formatietafel heeft gezeten. Het ambitieuze klimaat- en grondstoffenbeleid is geschrapt en de focus ligt op investeringen in asfalt en fixatie op bouwen, bouwen, bouwen van 11.000 woningen met forse ingrepen in het buitengebied.
Uiteraard zijn er ook goede plannen waar wij blij van worden zoals bijvoorbeeld de aandacht voor erfgoed, het behoud van de Bolwerksmolen, meer aandacht voor participatie en het oprichten van een burgerberaad, een basisbanenplan en het (voorlopig) openhouden van het duurzaamheidscentrum. De coalitie lijkt ook te kiezen voor een nieuw poppodium (Burgerweeshuis) in het havengebied en dat maakt ons blij. De coalitie wil ook het samenspel tussen alle partijen in de raad een meer open karakter geven; oftewel een open bestuursstijl met ruimte voor samenspel. Een prima voornemen dat we van harte ondersteunen. Binnen deze open bestuursstijl zullen wij als oppositiepartij ook voorstellen lanceren die slechte voorstellen uit het akkoord terugdraaien. We zijn dan ook benieuwd hoe de open bestuursstijl met samenspel in de praktijk uitwerkt. Eerst zien, dan geloven!
Enkele opvallende punten waarover wij minder enthousiast zijn:
Mantra van 11.000 woningen
De coalitie houdt het mantra van 11.000 woningen erbij tot 2035 vol. GroenLinks wil ook een degelijk volkshuisvestingsbeleid maar de blinde focus op alleen een getal met mogelijk grote gevolgen voor stad en platteland is niet de juiste weg. We hadden met onze vrienden van de PvdA aan de formatietafel gehoopt op een ander getal: het percentage sociale huur (ons voorstel zou zijn 40%). Een percentage koppelen aan de woningbouwopgave heeft het akkoord helaas niet gehaald. Blij zijn wij wel met de voorgestelde actievere grondpolitiek en de zelfwoonplicht maar die consensus was eerder al raadsbreed uitgesproken en in gang gezet. Dus een sigaar uit eigen doos.
Duisternis voor duurzaamheid
Het Deventer duurzaamheidsbeleid is aan de formatietafel de nek om gedraaid. Het kersverse Energieplan uit 2020 wordt van tafel geveegd en lastige discussies over windmolens en zonneparken worden voor ons uit geschoven. Draagvlak wordt gebruikt als een vluchtheuvel om geen noodzakelijke beslissingen te hoeven nemen. De klimaatcrisis (in 2021 nog onderschreven door D66 en PvdA) wordt niet onderkend. Er worden oplossingen gezocht in mestvergisting en een schamele investering in extra energietoezicht bij bedrijven. Verder blijft het bij stimuleren en streven. Oftewel pappen en nathouden. De urgentie voor de verantwoordelijkheid nemen voor de klimaatcrisis wordt door dit college niet gevoeld. Met de huidige energiecrisis (met torenhoge energieprijzen) is er extra aanleiding om extra maatregelen te nemen.
Traditioneel stoeien met afvalbeleid
De coalitie wil opnieuw de discussie over nascheiding van huishoudelijk afval en de vrije kilo’s bij de milieustraat aangaan om zwerfvuil tegen te gaan. Deze kwesties zijn de afgelopen jaren al uitgebreid onderzocht, bediscussieerd en er is weloverwogen over besloten. Sterker nog: van het ambitieuze grondstoffenplan uit 2021 is de inkt amper droog. Tegelijkertijd mist de ambitie voor innovatief afvalstoffenbeleid, behoudens wat mistige kreten over circulariteit. Wij doen natuurlijk graag weer met die traditionele discussie mee maar hadden liever concrete doelstellingen gezien om het zwerfafvalprobleem op te lossen en de circulaire economie daadwerkelijk in Deventer daadwerkelijk van de grond te krijgen. Geen woorden maar daden dus.
Heilige koe
De auto blijft de heilige koe voor deze coalitie. Waar voorheen nog werd ingezet op het autoluw maken van het centrum en transferia aan de randen van de stad, wordt nu gezocht naar parkeerplaatsen in het stationsgebied en extra gratis (!) 80 parkeerplaatsen bij het beschermde stadsgezicht op de Melksterweide. Het positieve is dat er gezocht wordt naar een fietsparkeergarage maar dat onderzoek volgde al omdat in 2021 een motie over fietsparkeren was aangenomen in de raad. Dus opnieuw een sigaar uit eigen doos. Wij missen innovatief beleid ten aanzien van laadplekken voor elektrische auto’s en fietsen. Ook op de Welle kun je voorlopig blijven racen want de afwaardering wordt nu ook gekoppeld aan onderzoek naar een derde brug over de IJssel. Zelfs pogingen tot autoluw maken of de aanpak van een vlotte fietsverbinding langs en over de IJssel worden vooruitgeschoven. De coalitie investeert helaas ook niet in de voltooiing van de herinrichting van de Lebuïnuspleinen: de Nieuwe Markt blijft voorlopig er slordig bij liggen zoals het er nu ligt.
Platteland boven natuur
De biodiversiteitscrisis, de stikstofcrisis en noodzaak voor een andere visie op voedsel en consumptie komen er bekaaid van af. Met Gemeentebelang aan de onderhandelingstafel wordt er vooral ruimte geboden voor nieuwe ambtelijke organisaties om agrarische bedrijvigheid te ondersteunen. GroenLinks is voor streekgebonden biologische landbouw maar vraagt zich af of met de voornemens ook de belangen van de natuur en biodiversiteit zijn gewaarborgd. Er staat veel voornemens over "vitaal platteland' maar geen letter over "vitale natuur". Met PvdA en D66 aan tafel hadden wij - gelet op hun mooie beloften in de verkiezingsprogramma's - meer evenwichtigheid verwacht.
Hoofdlijnen en vaagheden
Het is een akkoord op hoofdlijnen. Dit betekent vaak dat er slechts doelstellingen zijn benoemd zonder duidelijke richting of tijdspad. Zo komen de termen “wij maken werk van, wij onderzoeken, wij zetten in op, wij streven naar..." vaak voor. Wat en wanneer de nieuwe coalitie iets daadwerkelijk gaat doen is niet uitgewerkt. Door het niet meetbaar/kwantificeerbaar opschrijven van de acties en het gebruik maken van multi-interpretabele begrippen kun je er het college ook niet op aanspreken. Immers, je kunt een leuke discussie voeren of er “voldoende” is gestreefd naar “ecologisch bermbeheer” en “voldoende” wordt “ingezet” op “vergroenen”. Het voordeel van deze hoofdlijnen is dat er voor alle partijen in de raad ruimte is om invulling te vragen en voorstellen te doen. Opvallend is ook dat de coalitie geheel niet spreekt over milieudoelstellingen, dierenwelzijn en noodzakelijk biodiversiteitsbeleid. Sterker nog: met deze coalitie mogen er weer meer bomen worden gekapt. Wij hopen nu maar dat daar in de nieuwe open bestuurscultuur ruimte wordt geboden om ondoordachte of gewoonweg slechte plannen te corrigeren en het beleid wat ambitieuzer en innovatiever te maken. Wij zijn er in ieder geval klaar voor om dit donkergrijze akkoord weer wat groener en roder te maken.