Gemeenschapskunst
Samen met Ahmet Kaya (DENK) en Baran Aydin (PvdA) deed Anne van der Meer namens GroenLinks het voorstel het college opdracht te geven in gesprek te gaan met gastarbeiders in Deventer over de totstandkoming van een eerbetoon in de vorm van een kunstwerk. De gemeente is via de percentageregeling opdrachtgever voor beeldende kunst in de openbare ruimte. De regeling houdt in dat de gemeente bij gemeentelijke bouwprojecten een percentage van het budget besteden aan kunst. (eind 2021 heeft GroenLinks samen met D66 over de percentageregeling Schriftelijke Vragen gesteld. Bekijk hier ook de antwoorden van het college). Met het voorstel gaven we als extra opdracht mee om specifiek de bevolkingsgroep gastarbeiders te betrekken bij de kunstopdracht.
Gastarbeiders in Deventer
In de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw ontstond er in Deventer een groot gebrek aan arbeidskrachten. Nadat men eerst gastarbeiders uit landen als de Molukken (jaren vijftig), Italië vanaf 1959, Spanje (vanaf 1961) had aangetrokken, kwam er vanaf 1963 een stroom van arbeiders uit Turkije op gang. Ze worden ‘gastarbeiders’ genoemd, want hun aanwezigheid zou tijdelijk zijn. Op 22 juni 2020 werd dit begrip, dat typerend is voor de geschiedenis van Nederland in de eerste decennia na de Tweede Wereldoorlog, toegevoegd aan de Canon van Nederland. De gastarbeiders verrichtten vaak zware arbeid, maakten veel uren en leefden in eenvoudige omstandigheden. Zij hebben een belangrijke rol gehad in de opbouw van onze prachtige gemeente. Een monument ter ere van de gastarbeiders zou volgens de indieners recht doen aan de erkenning en waardering van deze groep. Enkele partijen zijn van mening dat ook Drenten en Groningers die naar Deventer verhuisd zijn naar werk tot de gastarbeiders moeten rekenen. Volgens Anne van der Meer is het begrip ‘gastarbeider’ al voldoende afgekaderd: “Mijn ouders zijn vijftig jaar geleden ook voor werk vanuit Amsterdam naar Deventer verhuisd. Toch zal er geen discussie bestaan dat over dat ik mijzelf niet reken tot de tweede generatie gastarbeiders”.
Adagium Thorbecke
Met name Daaf Ledeboer (VVD) vond dat de gemeenteraad zich vooral niet heeft te bemoeien met kunstopdrachten. Volgens het Thorbecke-adagium dient de politiek geen inhoudelijk oordeel over kunst en wetenschap te hebben. Ledeboer vond het daarom ook niet juist om opdrachten tot de totstandkoming van een kunstwerk te geven. In het verleden dachten de VVD en andere partijen hier nog anders over toen in september 2016 een motie werd aangenomen waarmee het college opdracht werd gegeven ‘een opdracht te verstrekken aan een lokale kunstenaar voor het vervaardigen van een kunstwerk waarin het symbool van de regenboog duidelijk herkenbaar is’.
Bovendien zou de raad met het aannemen van het DENK-GroenLinks-PvdA-voorstel zich niet inhoudelijk uitspreken over een kunstwerk, maar slechts over welke bevolkingsgroepen hierbij bijzondere aandacht moeten krijgen. Het is daarom heel jammer dat de motie het op gelegenheidsargumenten niet heeft gehaald.