Afgelopen weken stond het PGB regelmatig op de agenda van de gemeenteraad. Reden om ons raadslid Lida Zegel eens te vragen waar dit over gaat. Lida is de afgelopen 4 jaar al actief geweest om het PGB in beeld te houden. Zij heeft hier veel ervaring over opgedaan door gesprekken te voeren met de mensen die een PGB hebben voor hun zorg. Lida vertelt dat zij veel meer mensen heeft gesproken van mantelzorgers en zorgverleners tot de mensen uit de sociale teams die hier ook mee te maken hebben. Tijd om eens verder met Lida door te spreken over het PGB. We leggen haar 7 vragen voor:
Wat is een PGB?
In de gemeente(raad) hebben we te maken met zorg voor mensen die thuis wonen. Mensen krijgen te maken met de WMO (wet maatschappelijke ondersteuning), of als ze onder de 18 jaar zijn is de zorg geregeld in de jeugdwet.
Een PGB is een persoonsgebonden budget dat ingezet wordt voor de zorg. Het is een manier om de zorg te betalen. Mensen krijgen een bedrag voor zorg toegekend. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) beheert het geld. De mensen krijgen het dus niet zelf op hun rekening. De zorg die mensen nodig hebben regelen ze zelf met organisaties, (kleine) zorgondernemers of zelfstandigen. Zij nemen dit zorgpersoneel zelf als het ware in dienst. Elke afgesproken periode geven de mensen opdracht aan de SVB om het zorgpersoneel te betalen. Hiervoor moeten zij zelf de administratie bijhouden. Je bent als zorgvrager dus werkgever en is de SVB de salaris betaler van de zorgverlener.
Klinkt best ingewikkeld. Is er ook een ander manier om zorg te betalen?
Ja, gelukkig kan het ook veel gemakkelijker. De meest voorkomende manier van zorg betalen is Zorg In Natura (ZIN). Zorgverleners zijn aangesloten bij de gemeente die de geleverde zorg rechtstreeks aan hen betaald. Meestal zijn dit grotere organisaties maar ook wel kleine ondernemingen of zelfstandigen kunnen op deze manier de zorg verlenen die iemand nodig heeft. Om betaald te krijgen van de gemeente geven zij aan het administratiekantoor door hoeveel uur zij hebben gewerkt. Als je zelf zorg nodig hebt merk je daar niets van. Je hebt een toekenning voor zorg gekregen en er komt dan “gewoon” iemand bij je om die zorg te geven. Zelf hoef je nergens meer aan te denken of nog wat te doen.
Waarom kiezen mensen dan nog voor een PGB?
Mensen kiezen om verschillende redenen voor een PGB. In eerste instantie kies je na de toekenning voor zorg of je dat door de gemeente wil laten regelen via ZIN of dat het zelf willen regelen via een PGB. Er zijn mensen die specifieke wensen voor zorg hebben en dat niet kunnen regelen bij iemand of een organisatie die aangesloten is bij de gemeente. Of zij hebben al zo’n goede band met een zorgverlener opgebouwd dat ze precies die persoon of organisatie willen houden. Meestal geven ze ook aan dat ze dan een vast gezicht hebben die altijd komt. Voor sommige ziekten en aandoeningen is dat ook wel zo prettig. Met PGB kun je ook zorg laten vergoeden die informeel geregeld wordt. Mensen kiezen dan bewust voor een kleine vergoeding voor niet medische zaken. Alles, ook het specifieke bedrag, is geregeld bij de toekenning. Zo kan het bijvoorbeeld meer vertrouwen geven om een puber met autisme door een bekende te laten douchen. Als dit zo het beste werkt wordt dit beschreven in een budgetplan. Eigenlijk regel je met PGB de zorg zelf wanneer jij dat wilt en door wie jij dat wilt.
Als zorgverleners niet aangesloten zijn bij de gemeente zijn ze dan niet goed genoeg?
Het gaat niet over goed of niet goed, zegt Lida nadrukkelijk. Er zijn verschillende redenen waarom mensen niet bij de gemeente aangesloten willen of kunnen zijn. Soms vinden organisaties het veel gedoe om in te schrijven bij de gemeente omdat ze bijvoorbeeld bij veel meer gemeentes zorg verlenen. Het kost ze dan te veel tijd en gedoe heeft Lida regelmatig gehoord. Iedere gemeente regelt zijn zorg via de WMO of jeugdwet zelf. Er werken wel gemeenten samen zodat je voor eenzelfde inschrijving op meerder plekken kunt werken voor ZIN. Vaak valt dat net niet samen met de mensen waar deze, vaak kleine zorgverleners, voor werken. Elke keer moeten ze dan weer (altijd op een andere manier) inschrijven en hun declaraties indienen. Dat kost een zelfstandige of kleine organisatie veel tijd. Die tijd leveren zij liever aan de zorg.
Wat vindt GroenLinks van het PGB?
GroenLinks vindt dat iedereen de zorg moet krijgen die hij/zij nodig heeft. Het liefst ook op de manier die bij hem/haar past. Als de zorg daardoor door iemand geleverd wordt die niet staat ingeschreven bij de gemeente moet dat nog steeds kunnen. Daar is het PGB precies voor bedoeld. GroenLinks wil mensen zo lang mogelijk thuis laten meedoen met wat zij nodig hebben en zoals zij dat graag willen. Mensen hebben vaak ook ideeën waardoor hun leven aangenamer wordt. Dat zit vaak in kleine dingen die anders zijn dan wat er standaard geregeld kan worden. PGB kan zo ook bijdragen aan innoverende vormen van zorg en meedoen. Lida raakt niet uitgepraat over de mooie verhalen die zij hierover kent. Lida denkt hardop: “Het zou mooi zijn als we die voorbeelden meer zouden zien, vaker zouden horen en als idee breder kunnen inzetten.” Volgens Lida liggen er veel kansen bij een goede invulling van het PGB. Kansen voor de individuen maar zeker ook voor de gemeente.
Er is veel vergadert. Wat is het vervolg?
Er ligt nu een kadernota waarin we als gemeente hebben beschreven wat we met het PGB willen. Deze kadernota hebben we net samen vastgesteld in de gemeenteraad. De kadernota wordt nu omgezet in een verordening, een soort van “wet” voor de gemeente. Daarna worden deze stukken (kadernota -> verordening) “vertaald” in een folder en voor de website van de gemeente. Via de folder of de website kan iedere inwoner zien wat een PGB is, hoe je dit kan inzetten voor je zorg en waar je aan moet voldoen. Voor de mensen van de sociale teams en de gezinscoaches komt er een leidraad hoe zij met de aanvraag voor zorg middels een PGB om moeten gaan.
En wat doet de gemeenteraad dan nog?
De gemeenteraad houdt dit alles in de gaten. Zij controleren of de dingen die zij belangrijk vinden, en in de kadernota vastliggen, ook echt gedaan worden. Als eerste controleert de raad of alles in de verordening staat. Daarna houden raadsleden contact met de samenleving over hoe het gaat. De raadsleden controleren op die manier of dat, wat ze besproken en geregeld hebben, ook zo werkt.